Wybierając złotą biżuterię w pierwszej kolejności zwraca się uwagę na jej wygląd. To właśnie on w zdecydowanej większości przeważa o decyzji zakupowej. Poszukując idealnej biżuterii, warto wziąć pod uwagę jeszcze jedną, bardzo istotną cechę. Jest nią oczywiście próba złota. Jeśli zastanawiasz się co oznacza próba złota, czym są cechy probiercze, jaka jest najlepsza próba złota i jak się ją bada, z przyjemnością podzielimy się z Tobą kilkoma ciekawostkami!
Sprawdź: biżuteria złota
Zanim przejdziemy do odpowiedzi na pytanie: jakie są próby złota i co tak naprawdę oznaczają, opowiemy pokrótce o stopie metalu i o jego stanie czystym. To z pewnością ułatwi zrozumienie całego zagadnienia. Metale szlachetne, takie jak złoto, występują bowiem w dwóch stanach:
Czyste złoto to kruszec, który nie zawiera innych pierwiastków chemicznych. Charakteryzuje się on wysoką odpornością chemiczną i wysoką temperaturą topnienia. Najbardziej atrakcyjne pod względem jubilerskim cechy złota to: charakterystyczny kolor, długotrwały połysk i plastyczność. To właśnie one sprawiają, że złoto tak często używane jest do tworzenia biżuterii. Czyste złoto nie jest jednak dobrym materiałem do wyrobów jubilerskich. Zbyt duża miękkość i wysoka plastyczność uniemożliwiają wytwarzanie trwałej biżuterii z czystego złota. Byłaby zbyt podatna na zarysowania, odkształcenia i inne uszkodzenia mechaniczne. W tym celu do wyrobu biżuterii złotej używa się stopu.
Stop metali – czym jest i z czego się składa?
Aby wyjaśnić czym jest próba złota, musimy wyjaśnić pojęcie stopu metali. Jest to substancja, która składa się z co najmniej dwóch różnych pierwiastków chemicznych, z których przynajmniej jeden należy do metali. Powinien być to pierwiastek przeważający w substancji pod względem ilości.
Najczęściej stop jest połączeniem co najmniej dwóch metali z dodatkami stopowymi, które tworzą pierwiastki niemetaliczne. Jak wspomnieliśmy wyżej, stworzenie biżuterii z czystego złota jest praktycznie niemożliwe, dlatego właśnie stosuje się w tym celu stopy złota z innymi metalami i pierwiastkami niemetalowymi. Taki stop umożliwia wytwarzanie biżuterii, ponieważ posiada wszystkie niezbędne do tego celu cechy, takie jak:
Aby uzyskać stop, wszystkie metale i niemetale podgrzewane są do temperatury topnienia, po osiągnięciu której następuje łączenie się składników w stanie ciekłym. Po schłodzeniu stopu otrzymuje się substancję jednorodną, która doskonale sprawdza się przy wyrobach jubilerskich.
Każdy złoty wyrób jubilerski posiada oznaczenie próby złota. Wie o tym większość osób, która kiedykolwiek miała styczność z biżuterią z tego metalu szlachetnego. Czym więc jest próba złota?
Próba złota to zawartość złota w stopie. Należy ją więc rozumieć jako udział złota w stopie w stosunku do jego pozostałych składników.
Określenie zawartości czystego złota w stopie odbywa się bardzo często za pomocą systemu karatowego. Zgodnie z założeniem, czyste złoto ma 24 karaty. Wszystkie inne oznaczenia są więc ułamkiem, w którym mianownikiem jest zawsze liczba 24. Licznik oznacza więc to, ile czystego złota znajduje się w jego 24 częściach. Zagadnienie to opiszemy dokładniej nieco później. Obecnie skupimy się bowiem na systemie procentowym, który w przypadku metali szlachetnych jest w Polsce bardziej znany.
Zgodnie z obowiązującą w naszym kraju ustawą, dotycząca obowiązku znakowania metali szlachetnych wyróżnia się następujące próby złota:
0 – 999
1 – 960
2 – 750
3 – 585
4 – 500
5 – 375
6 – 333.
Oznaczenie próby złota cyfrą większości osób nie mówi zbyt wiele. Próbę złota najczęściej opisuje się wymienionymi wyżej liczbami, które oznaczają procentowy udział czystego złota w stopie. W praktyce prezentuje się to następująco:
Wiemy już jak ilość złota w stopie przekłada się na jego próbę. A jaka jest najpopularniejsza próba złota w naszym kraju? Zdecydowana większość osób decyduje się na stop, w którym zawarte jest 58,5 czystego złota i 41,5 pozostałych pierwiastków. Jest to więc próba złota 585. Taka zawartość złota w stopie pozwala na stworzenie pięknej i wytrzymałej biżuterii. Ten rodzaj metalu szlachetnego wymaga niższego udziału procentowego w stopie niż np. srebro. Niektóre metale cechują się wysoką, inne zaś niską plastycznością. Jedne charakteryzuje mniejsza kruchość, inne wyższa. Zawartość czystego złota w stopie nie może być zbyt wysoka, tak jak jest to możliwe np. w biżuterii srebrnej, gdzie w większości wyrobów znajduje się aż 92,5% srebra. Wyrób jubilerski z najwyższą próbą złota najczęściej oznaczony jest liczbą 750. Jak każda próba złota, także i ta oznacza procentowy udział złota w stopie. W tym przypadku jest go aż 75%.
O ile wyższa próba złota stosowana jest w wyrobach jubilerskich stosunkowo rzadko, o tyle niższa próba cieszy się dość dużą popularnością zarówno wśród jubilerów, jak i Klientów. Jeśli i Ty szukasz na biżuterii próby złota 333 lub 375, wiedz, że na taki sam krok decyduje się ogromna liczba osób. Zawiera ona stosunkowo niewiele czystego złota, ale poprzez niższą zawartość złota w stopie, jest bardziej przystępna pod względem cenowym.
Najwyższa próba złota to próba 0, oznaczana również jako 999. Jest to określenie złota czystego. Skoro oznaczenia złota wskazują jego procentowy udział w stopie, dlaczego czysty metal nie jest oznaczony jako 1000? Skoro złoto próby 333 zawiera 33,3 czystego kruszcu na 66,7 pozostałych składników stopu? Przyjmuje się bowiem, że złoto nie występuje w stuprocentowo czystej postaci. Ten jeden brakujący promil jest więc domniemaną zawartością domieszek, które może (ale nie musi) posiadać stop. Z takiego złota nie da się jednak wytworzyć biżuterii. Występuje ono jedynie w formie granulatu lub sztabek inwestycyjnych, o których opowiemy nieco później. Jakich prób złota należy więc szukać w salonach jubilerskich?
Jaka zawartość czystego złota w stopie jest wyznacznikiem wysokiej jakości w biżuterii?
Znajomość oznaczeń prób złota pozwala na bardziej świadomy zakup biżuterii. Wyższa zawartość złota w wyrobach jubilerskich podnosi ich wartość. Jak wspomnieliśmy wyżej, najbardziej popularna próba złota to 585. Cechuje się dobrymi własnościami fizycznymi. Część osób decyduje się na niższą próbę, 375 lub 333, ponieważ taka zawartość złota gwarantuje niższą cenę.
Coraz większą popularnością cieszy się obecnie również próba złota 750. Jest to wysoka próba, ponieważ oznacza aż 75 czystego złota na 100 części stopu. Ten rodzaj próby cieszy się zainteresowaniem zwłaszcza wśród biżuterii na specjalne okazje. Po pierwsze dlatego, że wartość złota systematycznie rośnie, a co za tym idzie, zyskuje na tym biżuteria. Po drugie dlatego, że cechuje się ona wysoką odpornością na ewentualne drobne uszkodzenia. Ze złota próby 750 wykonuje się najczęściej wyroby takie jak: pierścionek zaręczynowy czy obrączki ślubne. W W.KRUK można znaleźć kolczyki, naszyjniki i bransoletki ze złota próby 750. Jako że zawartość złota jest wysoka, biżuteria bardzo często zdobiona jest wysokiej jakości kamieniami szlachetnymi, takimi jak m.in. diamenty, szafiry, rubiny, szmaragdy, topazy czy cytryn.
Wyroby z metali szlachetnych objęte są w naszym kraju polskim prawem probierczym. Istnieje bowiem wymóg cechowania biżuterii, czyli oznaczania jej specjalnymi znakami. Każda próba złota posiada oddzielny znak. Cechy wyrobom jubilerskim nadają Okręgowe Urzędy Probiercze. Badana jest w nich zawartość metalu szlachetnego w stopie, na której podstawie decyduje się, jaką próbę złota przyznać wyrobowi. Po sprawdzeniu zawartości, przechodzi się do oznaczenia próby na wyrobie jubilerskim.
Próby złota podawane są zarówno w systemie metrycznym, który opisaliśmy wyżej, jak i w systemie karatowym. System karatowy polega na określeniu zawartości złota w konkretnym stopie, przy założeniu, że złoto czyste to złoto 24 karatowe. Przykładowo, 14 karatowe złoto zawiera 14/24 złota czystego, co w przeliczeniu wynosi 58,3% stopu. Zgodnie z polskim prawem probierczym, istnieje 7 prób złota. Nie ma żadnych prób pośrednich. Co więc dzieje się w przypadku, gdy karaty nie przekładają się na oficjalne próby złota? Wartość jest wtedy zaokrąglana. Np. próba 0,582 zostanie zaokrąglona do najbliższej jej próbie 0,500. Przeliczanie ułamków nie należy jednak do najłatwiejszych, dlatego poniżej znajdziesz zestawienie prób złota w systemie metrycznym i karatowym.
Białe złoto to wspaniała alternatywa dla osób, które nie lubią typowego dla kruszca, ciepłego koloru. Ten srebrzystobiały stop metali składa się ze złota oraz metali takich jak m.in. platyna, pallad lub srebro. Jasne i wytrzymałe białe złoto zawdzięcza swoje właściwości większej ilości metali innych niż złoto. A jak oznaczane są wyroby z białego złota? Jakie posiadają oznaczenia?
Podobnie jak w przypadku żółtego złota, białe złoto również oznaczane jest w systemie karatowym. Mamy więc biżuterię z białego złota 14K, 18K i 24K. Różnica polega na tym, że biały kolor złota nadają mu inne metale. Do najpopularniejszych prób białego złota należą próby takie jak: 750, 585 i 333.
Sztabka złota to podstawowa forma kruszcu inwestycyjnego. Jak wiadomo, złoto to metal szlachetny, którego wartość ulega zmianom. Patrząc na ogólny kierunek tych zmian, śmiało można powiedzieć, że jest on korzystny dla inwestorów. Oczywiście występują chwilowe spadki wartości kruszcu, tak jak bywa również w przypadku walut, ale w ogólnym rozrachunku złoto jest zawsze dobrą inwestycją. Z tego powodu zespół W.KRUK stworzył kolekcję ośmiu blaszek wykonanych ze złota próby 585 o różnej wadze. Aby były nie tylko świetną inwestycją, ale również atrakcyjną pamiątką, dostępne są w dwóch kształtach: serca i klasycznej blaszki o zaokrąglonych krawędziach. Złote blaszki można ozdobić spersonalizowanym grawerunkiem, dzięki czemu stanowią one doskonały pomysł na prezent.